Inwestycje infrastrukturalne z nowej puli dotacji unijnych na lata 2014-2020 to szansa na ożywienie w budownictwie i sektorach dostawców jak branża kruszyw, w której wciąż istnieje duża nadpodaż produkcji.

Budownictwo: wzrost jeszcze w tym roku

Rządowy Program Operacyjny "Infrastruktura i Środowisko" przewiduje dotacje na inwestycje o wartości 27,4 mld euro w latach 2014-2020. Jedną z osi programowych jest rozwój infrastruktury transportowej. Nowe inwestycje w ramach programu to szansa na ożywienie w branży budowlanej. Według prognoz firmy PMR jeszcze w tym roku rynek budowlany zanotuje wzrost wartości o 8%, według Coface będzie to 6,8%. Choć ogólny klimat koniunktury jest niestabilny – w czerwcowym raporcie GUS wskaźnik wyniósł -2, obecnie można już zaobserwować wzrost cen niektórych materiałów budowlanych. Według trendów cenowych grupy Polskich Składów Budowlanych w maju br. wzrosły ceny silikatów, suchej zabudowy, chemii budowlanej oraz materiałów ściennych ceramicznych.

Bez rewolucji. Perspektywy dla sektora kruszyw

To dobre wieści dla sektora kruszyw, który jest kluczowym dostawcą dla budownictwa. Wzrosną wydatki na inwestycje drogowe i kolejowe, spowoduje to wzrost zapotrzebowania na kruszywa. Jednak z szacunków Polskiego Związku Producentów Kruszyw będzie to jedynie ok. 2% rocznej produkcji i mimo perspektywy wzrostu w nadchodzących latach, branża wciąż boryka się z nadprodukcją i spadkiem cen.

− Budownictwo to jeden z głównych odbiorców kruszyw, jednak w wyniku niedostatecznego wykorzystania potencjału branży, producenci muszą stawiać na elastyczność i szukanie nowych rynków zbytu. Wyznacznikiem konkurencyjności staje się jakość, rynek wymusza również dywersyfikację usług.  – zauważa Andrzej Rams z firmy Sandmix, producenta suszonych kruszyw kwarcowych.

Przemysł i kolej − nowe rynki zbytu

Kruszywa naturalne i alternatywne mają szerokie zastosowanie poza budownictwem. Są wykorzystywane w przemyśle, oczyszczalniach, w rekultywacji, a także w tworzeniu nawierzchni sportowych. – Ponadto kolej potrzebuje piasku nie tylko jako materiału dla budownictwa infrastrukturalnego, ale również w utrzymaniu taboru. Piasek hamulcowy jest podstawowym elementem systemów piaskowania, które umożliwiają sprawne hamowanie i rozpędzanie pojazdów szynowych – dodaje Andrzej Rams.

Kruszywa są również powszechnie wykorzystywane w wydobywaniu i eksploatacji węglowodorów –szczególnie gazu z łupków metodą szczelinowania hydraulicznego. Polega ona na wykonaniu poziomego odwiertu w skale łupkowej i wypełnieniu uzyskanej szczeliny płynem szczelinującym, który powoduje pęknięcie skały. Płyn składa się z mieszanki wody, piasku kwarcowego oraz dodatków chemicznych. Piasek wykorzystywany w tym celu nazywany jest piaskiem szczelinującym (frac sand).

Globalny problem z surowcem

Największym producentem i odbiorcą piasku do szczelinowania są Stany Zjednoczone, gdzie wzrost górnictwa kruszyw jest ściśle związany z wydobyciem gazu niekonwencjonalnego. 70% wydobycia frac sand pochodzi z regionu Wielkich Jezior, głównie z Wisconsin i Minnesoty, gdzie wydobywa się piasek o dużej zawartości kwarcu zwany Northern White. Amerykański rynek wydobycia piasku wynosi 2,2 miliarda dolarów i ma zwiększać swoją wartość o 8,9% każdego roku. Według amerykańskiej agencji naukowej United States Geological Survey (USGS) w 2017 roku wartość globalnego rynku piasku szczelinującego wyniesie 6,1 mld dolarów. 

Ponadto z raportu banku inwestycyjnego Morgan Stanley wynika, że w latach 2013-2016 zapotrzebowanie na piasek w USA ma zwiększyć się aż o 96% i eksploatacja piasku może nie nadążyć za potrzebami branży wydobywczej nie tylko w Stanach Zjednoczonych, które są głównym światowym dostawcą piasku szczelinującego. Duże zapotrzebowania na piasek wykazują również potentaci naftowi z Bliskiego Wschodu, choćby – Arabia Saudyjska, jak i kraje azjatyckie np. Tajlandia i Singapur.

Innowacje i transfer wiedzy

Aktywność polskiego sektora kruszyw i górnictwa odkrywkowego pokazała niedawna konferencja branżowa „Nowoczesne Kopalnie Żwiru i Piasku”, która odbywała się 11-12 czerwca br. w Rzeszowie. Przedstawiono na niej 21 prezentacji dotyczących m.in. nowoczesnych rozwiązań w zakresie produkcji kruszyw, modernizacji maszyn i ulepszeń w wydobywaniu surowców. Pojawiły się takie tematy jak  wykorzystywanie oprogramowania GIS pozwalające na analizę popytu i podaży kruszyw, kwestie związane z nowelizacją ustawy Prawo górnicze i geologiczne, a także wpływ zaufania i reputacji firmy na rynkowy sukces.