fot. Grzegorz Mazurek

Z początkiem października tego roku Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wydała projekt roboczy dokumentu – Program Funkcjonalno-Użytkowy1 – na podstawie, którego przy nowobudowanych drogach szybkiego ruchu oraz autostradach może być faworyzowana infrastruktura oświetleniowa ze stali i aluminium.

Tymczasem istnieje zdecydowanie bardziej bezpieczna dla użytkowników dróg technologia. Czy słupy z kompozytu – bezpieczniejsze oraz trwalsze i tańsze w eksploatacji – nie będą powstawać w ramach nowoczesnych arterii? Czy urzędnicza decyzja będzie nie tylko ograniczać wolną konkurencję czy słono kosztować budżet państwa, ale również negatywnie wpłynie na poziom bezpieczeństwa biernego na polskich drogach?

Komentuje Grzegorz Mazurek z Kancelarii Adwokackiej & Zamówień Publicznych G. Mazurek:

Zgodnie z pkt 2.1.7.7 projektu Programu Funkcjonalno-Użytkowego opublikowanego przez GDDKiA – „Dla wykonania oświetlenia dróg należy stosować typowe maszty i słupy oświetleniowe (przede wszystkim stalowe i aluminiowe), typowe fundamenty i wysięgniki2.” – faworyzowane są rozwiązania stalowe i aluminiowe, zapominając, że obecnie coraz szerzej stosuje się sprawdzone i bezpieczniejsze technologie kompozytowe. Ponadto ten element Programu Funkcjonalno-Użytkowego stoi w sprzeczności do zasad wynikających z Narodowego Programu Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego 2013 – 20203 opracowanego przez rządowy organ doradczy i pomocniczy w sprawach bezpieczeństwa ruchu drogowego. Dokument jasno mówi, że infrastruktura przydrogowa powinna być bardziej bezpieczna. Jednak w przypadku słupów oświetleniowych stalowych lub aluminiowych – ich użycie nie poprawi bezpieczeństwa użytkowników dróg i nie zmniejszy liczby ofiar wypadków.

Warto wspomnieć czym jest bezpieczeństwo bierne na drogach. Najkrócej można je zdefiniować jako zespół cech infrastruktury drogowej, mających na celu zmniejszenie skutków zaistniałej kolizji lub wypadku drogowego z punktu widzenia wszystkich jego uczestników. Z myślą o zapewnieniu jak najwyższego poziomu bezpieczeństwa na drogach w UE – wydano normę PN-EN 404 oraz PN-EN127675. Ich celem jest, aby słupy oświetleniowe nie były więcej przyczyną zgonów na drogach.

Najważniejszym celem dokumentów wydawanych przez instytucje takie, jak Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad powinno być bezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. W związku z tym z rozczarowaniem i z zaskoczeniem stwierdzono, że w projekcie Programu Funkcjonalno-Użytkowego pominięto rozwiązania z kompozytu, które mieszczą się w kategorii NE wg normy PN-EN 12767, gwarantujących użytkownikom autostrad i dróg ekspresowych nieporównywalnie wyższy poziom bezpieczeństwa.

Wykorzystanie technologii z kompozytu zapewnia zdecydowany wyższy poziom bezpieczeństwa biernego na drogach – szczególnie tych, gdzie kierowcy mogą poruszać z prędkością powyżej 70km/h. Kompozytowe nośniki źródeł światła stosowane są obecnie w obszarach wymagających bardzo wysokich standardów w zakresie bezpieczeństwa pasywnego, jakimi są np. lotniska i obszary wokół nich. Są szeroko stosowane w takich krajach UE jak: Szwecja, Wielka Brytania, Dania, Finlandia czy Hiszpania.

W Polsce te nowoczesne rozwiązania też mogą być wdrażane na szeroką skalę, szczególnie że posiadamy bardzo dobrze rozwinięte zaplecze, które z powodzeniem może dostarczać słupy na potrzeby nowopowstających dróg szybkiego ruchu i autostrad. Co więcej, wysoce niepokojące jest wymienienie wprost w Programie Funkcjonalno-Użytkowym (GDDKiA) wyłącznie nośników ze stali i aluminium – może to bowiem sprawić, że urzędnicy w zamówieniach publicznych będą faworyzowali właśnie te technologie. Mimo tego, że rozwiązania kompozytowe są bezpieczniejsze, tańsze w utrzymaniu, a czas ich eksploatacji zdecydowanie dłuższy.

Słupy kompozytowe charakteryzują się wieloma zaletami, czyniącymi je nieporównywalnie korzystniejszym produktem od aluminiowych i stalowych odpowiedników:

• Spełniają najwyższe wymagania dotyczące norm bezpieczeństwa biernego konstrukcji drogowych i są produkowane zgodnie z normą PN-EN 40-7;
• Są lekkie, łatwe w transporcie i montażu oraz charakteryzują się dużą wytrzymałością (opierają się wiatrom o prędkości sięgającej do 200 km/h. Tak szybkie prądy powietrza nie występują w Polsce);
• Nie wymagają malowania ani konserwacji, co wpływa na niski koszt eksploatacji;
• Nie ulegają korozji, są odporne na sól drogową, inne środki stosowane przy czyszczeniu ulic oraz zanieczyszczenia powstałe w ruchu ulicznym;
• Charakteryzują się wysokim bezpieczeństwem pasywnym, niską absorpcją energii i bardzo dobrą odpornością na uszkodzenia mechaniczne oraz promienie UV;
• Ponadto dzięki zastosowaniu kompozytowych drzwiczek rewizyjnych, które nie mają wartości złomowej, obniża się ryzyko kradzieży, dewastacji i dekompletacji.