budowa

Szanowny Użytkowniku,

Zanim zaakceptujesz pliki "cookies" lub zamkniesz to okno, prosimy Cię o zapoznanie się z poniższymi informacjami. Prosimy o dobrowolne wyrażenie zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz udostępniamy informacje dotyczące plików "cookies" oraz przetwarzania Twoich danych osobowych. Poprzez kliknięcie przycisku "Akceptuję wszystkie" wyrażasz zgodę na przedstawione poniżej warunki. Masz również możliwość odmówienia zgody lub ograniczenia jej zakresu.

1. Wyrażenie Zgody.

Jeśli wyrażasz zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych Zaufanych Partnerów, które udostępniasz w historii przeglądania stron internetowych i aplikacji w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i aplikacjach w celu określenia Twoich potencjalnych zainteresowań w celu dostosowania reklamy i oferty), w tym umieszczanie znaczników internetowych (plików "cookies" itp.) na Twoich urządzeniach oraz odczytywanie takich znaczników, proszę kliknij przycisk „Akceptuję wszystkie”.

Jeśli nie chcesz wyrazić zgody lub chcesz ograniczyć jej zakres, proszę kliknij „Zarządzaj zgodami”.

Wyrażenie zgody jest całkowicie dobrowolne. Możesz zmieniać zakres zgody, w tym również wycofać ją w pełni, poprzez kliknięcie przycisku „Zarządzaj zgodami”.




Artykuł Dodaj artykuł

Walory ekologiczne dachów zielonych i ich wpływ na klimat miasta

Wprowadzenie na szerszą skalę dachów zielonych wpisuje się w strategię przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu i poprawy jakości życia mieszkańców. Podstawowe funkcje dachów zielonych w odniesieniu do klimatu miasta to retencjonowanie wody opadowej, redukcja zanieczyszczeń powietrza i osłabienie negatywnych efektów zjawiska miejskiej wyspy ciepła.

Wprowadzenie na szerszą skalę dachów zielonych wpisuje się w strategię przeciwdziałania negatywnym skutkom zmian klimatu i poprawy jakości życia mieszkańców. Podstawowe funkcje dachów zielonych w odniesieniu do klimatu miasta to retencjonowanie wody opadowej, redukcja zanieczyszczeń powietrza i osłabienie negatywnych efektów zjawiska miejskiej wyspy ciepła.

Powodów dla których warto stosować dachy i tarasy zielone jest wiele: klimatyczne, ekologiczne, estetyczne, ponieważ należy redukować emisję CO2 do atmosfery, zachodzi konieczność zapobiegania powodziom i ze względu na potrzebę poprawy jakości życia mieszkańców.

W Polsce tendencję do budowania i projektowania dachów i tarasów zielonych bardzo wyraźnie widać zarówno w sektorze prywatnym, jak i publicznym. Jest ich dużo na prywatnych domach i rezydencjach, w projektach realizowanych przez deweloperów, jest kilka na obiektach handlowych (np. centrum handlowe Tarasy Zamkowe w Lublinie). Mamy też znane i spektakularne inwestycje: np. ogród na dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, dach zielony na Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, Terma Bania w Białce Tatrzańskiej, Opera Podlaska w Białymstoku, czy Międzynarodowe Centrum Konferencyjne w Katowicach. 

Dachy zielone na domu prywatnym w Krakowie, źródło APK Dachy ZieloneDachy zielone na domu prywatnym w Krakowie, źródło APK Dachy Zielone

Ze względów ekologicznych warto stosować te rozwiązania na większą skalę, w sektorze publicznym, na dużych inwestycjach i stymulować budowę dachów zielonych o dużej powierzchni. 

Niwelowanie negatywnych skutków urbanizacji, zjawiska miejskiej wyspy ciepła

Każdy kto spędził w centrum miasta choć tydzień w okresie letnich upałów wie o czym mowa. Miasta szczelnie zabudowane betonem i asfaltem, z dachami pokrytymi blachą, papą, czy innymi materiałami bitumicznymi nagrzewają się nadmiernie. Efekt chłodzący w takich miastach można uzyskać stosując na dużych obszarach drzewa i tereny zielone oraz wodne. Można też stosować zieleń na dachach - większy obszar dachów i ścian zielonych obok parków, ogrodów, drzew, jezior w mieście może pomóc utrzymać panującą tam temperaturę na akceptowalnym poziomie.

Akademia OptigruenDach skośny na Akademii Wychowania Fizycznego w Amsterdamie, źródło Optigruen

Badania prowadzone w Nowym Jorku (Rosenzweig i in. 2006) wykazały, że w upalne letnie popołudnie temperatura powierzchni dachu standardowego może być nawet o 40°C wyższa od temperatury powierzchni dachu zielonego. Średnio (pomiary prowadzone w lipcu 2003) temperatura powierzchni dachu standardowego była wyższa o 19°C w ciągu dnia i niższa o 8 stopni nocą od powierzchni dachu zielonego. Z kolei temperatura wewnątrz budynku pokrytego dachem zielonym była w dzień średnio o 2°C niższa, a w nocy średnio o 0.3°C wyższa.

Aby zapobiec zjawisku miejskiej wyspy ciepła potrzebne byłoby racjonalne planowanie przestrzeni miejskiej, uwzględniające i stymulujące powstawanie dachów zielonych o dużej powierzchni. Wymierne efekty niwelowania skutków zjawiska miejskiej wyspy ciepła można osiągnąć przy dużych powierzchniach zielonych skupionych blisko siebie. Instalacje rozproszone na dużej powierzchni mogą nie mieć wpływu na redukcję temperatury powietrza. W związku z ocieplaniem się klimatu, zachodzi potrzeba szerszych badań w tym temacie, współpracy nauki z biznesem i samorządami. Potrzeba inwestycji miejskich wykorzystujących na dużych dachach płaskich technologię dachów zielonych. Potrzeba stymulowania inwestycji miejskich, gminnych do stosowania tej technologii.

Autor artykułu współpracował przy projekcie badawczym, który miał na celu zwrócenie uwagi na problem przegrzewania się obszarów miast i popularyzację dachów zielonych jako rozwiązań umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie uciążliwym warunkom temperaturowym. Informacje na temat wyników tego projektu są dostępne na portalu ZielonaInfrastruktura.pl.

Dachy zielone - poprawa efektywności energetycznej budynków oraz ograniczenie emisyjności ogrzewania i chłodzenia

Oszczędności energii w budynkach wyposażonych w zielone dachy wynikają przede wszystkim z lepszej izolacji termicznej dachu. W okresach zimowych oznacza to oszczędności energii związane z ograniczeniem strat ciepła przez strop, w okresach letnich zmniejszają potrzebę klimatyzowania pomieszczeń.

Wykonanie zielonego dachu pozwala na obniżenie temperatury w pomieszczeniach pod nim średnio o 2–5°C.[1] Natomiast 20 cm warstwa substratu i 20-40 cm warstwa roślinności ma identyczne właściwości izolacyjne co 15 cm warstwa wełny mineralnej.[2]

Dachy zielone mają więc wpływ na redukcję emisji CO2 do atmosfery– obniżając temperaturę przyczyniają się do oszczędności energetycznych, co pozwala na redukcję CO2 emitowanego przy produkcji energii.

Roślinność posadzona na dachach pochłania CO2 i produkuje tlen w procesie fotosyntezy, filtrując przy tym zanieczyszczenia znajdujące się w powietrzu.

Produkcja energii na zielonych dachach solarnych

Jeśli mówimy o efektywności energetycznej w kontekście dachów zielonych, to warto podkreślić, że zastosowanie paneli fotowoltaicznych na dachu obsadzonym roślinnością podnosi efektywność działania samej instalacji solarnych.

Na początku 2021 roku ukazało się drugie, zaktualizowane, polskojęzyczne wydanie „Wytycznych dla dachów zielonych. Wytycznych do projektowania, wykonywania i utrzymywania dachów zielonych“ opracowane na podstawie „Dachbegrünungsrichtlinien – Richtlinien für die Planung, Bau und Instandhaltungen von Dachbegrünungen” opracowanym w 2018 r. przez FLL (Forschungsgesellschaft Landschaftsentwicklung Landschaftsbau e.V. – w skrócie FLL, Stowarzyszenie Badania, Rozwoju i Kształtowania Krajobrazu). Wytyczne wydało w Polsce Stowarzyszenie Wykonawców Dachów Płaskich i Fasad DAFA. Zaktualizowane wytyczne wychodzą naprzeciw wymaganiom związanym z potrzebą adaptacji do zmian klimatycznych, pojawieniu się nowych technologii i rozwiązań np. właśnie w kontekście dachów biosolarnych. Instalacjom fotowoltaicznym solarnym na dachach zielonych poświęcono cały podrozdział 8.14. „Wytycznych dla dachów zielonych” FLL/DAFA.

W „Wytycznych dla dachów zielonych” znajdziemy potwierdzenie możliwości  łączenia na dachach płaskich zazieleniania i instalacji fotowoltaicznych.

Takie połączenie jest korzystne ze względu na efekt synergii przy wytwarzaniu prądu. Stosunkowo niska temperatura powierzchni zazielenionej (w porównaniu do temperatury panującej na dachach tradycyjnych) prowadzi do mniejszego nagrzewania modułów fotowoltaicznych, co poprawia sprawność takich modułów.

Pochłanianie zanieczyszczeń i dwutlenku węgla

Dachy zielone przyczyniają się do redukcji zanieczyszczeń zawartych w miejskim powietrzu – zarówno tych gazowych, jak i pyłowych. Można mówić o efekcie bezpośrednim, ponieważ roślinność występująca na dachach zielonych produkuje tlen w procesie fotosyntezy, pochłaniając przy tym CO2. Dachy zielone mają również pośredni wpływ na redukcję CO2 – obniżając temperaturę przyczyniają się do oszczędności energetycznych, co pozwala na redukcję zanieczyszczeń (przede wszystkim CO2) emitowanych przy produkcji energii. Oszczędności energii w budynkach wyposażonych w zielone dachy wynikają przede wszystkim z lepszej izolacji termicznej dachu. W okresach zimowych oznacza to oszczędności energii związane z ograniczeniem strat ciepła przez strop, w okresach letnich zmniejszają potrzebę klimatyzowania pomieszczeń. Badania przeprowadzone dla budynków wielopiętrowych w Madrycie (Alcazar i Bass, 2005) wykazały, że oszczędności energii wynoszą 0,5% w sezonie grzewczym oraz 6% w sezonie letnim.

Dach naturalny na budynku SAB AG we Friedrichshafen, źródło OptigruenDach naturalny na budynku SAB AG we Friedrichshafen, źródło Optigruen

Dzięki dachom zielonym następuje także oczyszczenie powietrza z pyłów (kurz, sadza, dym), które osadzają się na powierzchni roślin, a na skutek opadów atmosferycznych zostają spłukane do gruntu. Źródła podają różne szacunki - wg English Nature (2003) 1 m2 zielonego dachu redukuje masę pyłu zawieszonego w ciągu roku równą 0,2 kg, wg badań Johnsona i Newtona (1996) może to być nawet 0,5 kg. Warto to wziąć pod uwagę w niektórych polskich miastach opanowanych przez smog, gdzie normy zanieczyszczenia powietrza przekraczane są w stopniu alarmującym.

Retencjonowanie wody opadowej przez dachy zielone

Zielone i niebieskie (wodne) obszary to jedno z narzędzi zapobiegania poburzowym podtopieniom, stworzenia przyjemnego miejskiego środowiska i klimatu, a także zróżnicowanego środowiska naturalnego w mieście. Zielone dachy wchłaniają od 50 do 80% rocznego opadu deszczu spadającego na dach, opóźniają spływ deszczówki do kanalizacji, dzięki czemu jest ona mniej przeciążona, wspomagają miejskie systemy kanalizacyjne w krytycznych sytuacjach. Warto wziąć to pod uwagę planując działania przeciwpowodziowe w mieście.

Budowa dachów zielonych elementem świadomej polityki w miastach i państwach

Przykładem realizowania przez miasto świadomej polityki w tym zakresie może być Berlin, gdzie na Placu Poczdamskim powstały obok siebie budynki z dachami zielonymi o łącznej powierzchni 40 000 m2. Dachy zielone o tak dużej łącznej powierzchni, obok zbiornika retencyjnego o objętości 3 500 m2 i sztucznego jeziora o powierzchni 13 000 m2 stanowią element systemu zbierania, oczyszczania i wykorzystywania krajobrazowego wód opadowych.

Widok na dachy zielone przy Placu Poczdamskim w Berlinie, źródło APK Dachy ZieloneWidok na dachy zielone przy Placu Poczdamskim w Berlinie, źródło APK Dachy Zielone

W Niemczech technologia dachów zielonych jest stosowana na dużą skalę. Rozwija się na styku biznesu oraz nauki i jest wykorzystywana przez władze miejskie do redukcji negatywnych skutków urbanizacji. Świadczą o tym działania w Hamburgu, gdzie we współpracy z uczelnią realizowana jest wieloletnia strategia rozwoju dachów zielonych.

Francuski parlament przyjął ustawę, wg której każdy nowy budynek usługowy (centra handlowe i usługowe, biurowce, hotele) będzie musiał mieć na dachu zieleń lub ogniwa słoneczne. Podobne działania wspierające rozwój dachów zielonych prowadzone w Londynie, Bazylei, Chicago czy Portland.

Dobrym przykładem wspierania na szczeblu krajowym i gminnym rozwoju dachów zielonych jako rozwiązań proekologicznych i przeciwpowodziowych jest Dania i miasto Kopenhaga. Dania stworzyła rządowy program, dotyczący działań adaptacyjnych w odniesieniu do zmian klimatycznych, w ramach którego każde miasto miało przygotować plan działań adaptacyjnych w odniesieniu do zmian klimatycznych. Skutkiem zmian klimatu są gwałtowne zjawiska atmosferyczne i anomalia pogodowe np. nawałnicowe deszcze – Kopenhaga doświadczyła poburzowych podtopień w 2011r., co spowodowało, że politycy zaczęli z większą determinacją działać w kierunku rozwiązań, które będą zapobiegać w przyszłości podobnym katastrofom.

W Kopenhadze powstał Adaptacyjny Plan Klimatyczny, zakładający wiele zielonych inicjatyw i projektów przeciwdziałających negatywnym skutkom zmian klimatu. Jednym z punktów tego programu jest postanowienie, aby miasto adaptowało się do zmian klimatu poprzez zielone dachy i fasady. Powstał program zielonych dachów: od 2010 została podjęta została decyzja aby wszystkie nowo budowane i modernizowane budynki z dachem płaskim były obsadzane roślinami, obowiązek tworzenia zielonych dachów istnieje w większości planów lokalnych, a plany przyjęte w 2010 i 2011 roku przewidują powstanie ok. 200 000m2 powierzchni zielonych dachów. Program zielonych dachów w Kopenhadze stanowi część większego planu, aby do 2025r. stać się miastem neutralnym pod względem CO2.

W Polsce są widoczne pierwsze działania, których celem jest wspieranie rozwoju dachów zielonych.

W ogólnopolskim programie „Moja Woda” skierowanym do osób prywatnych, w edycji na rok 2021 była możliwość uzyskania dofinansowania do budowy dachów zielonych jako elementu retencjonowania wód opadowych na terenie posesji.

Pionierskie pod tym względem były działania Wrocławia, gdzie już w 2015 roku Rada Miejska przyjęła „Uchwałę nr XV/268/15 w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości powierzchni użytkowych lokali mieszkalnych w ramach projektu intensyfikacji powstawania terenów zieleni w obrębie Miasta Wrocławia”. Zgodnie z uchwałą powierzchnie użytkowe lokali mieszkalnych znajdujące się w budynkach, w których w trakcie obowiązywania uchwały wykonane zostały zielone dachy, czy zainstalowane zostały na ścianach zewnętrznych ogrody wertykalne (wraz z systemem korzeniowym) o powierzchni nasadzeń roślinnych nie mniejszej niż 15m2, zostają zwolnione od podatku od nieruchomości.

W 2020 roku Rada Miasta Dąbrowy Górniczej wprowadziła dotacje z budżetu miasta na realizację zadań związanych z zagospodarowaniem wód opadowych. Zgodnie z regulaminem jednym z rozwiązań które podlegają dofinansowaniu są dachy zielone.

W 2021 roku w Katowicach przyjęto uchwałę, dzięki której mieszkańcy i przedsiębiorcy przyczyniający się do powstawania zieleni w mieście są premiowani przez miasto poprzez zwolnienie z podatku od nieruchomości. Warunkiem jest utworzenie zielonego dachu, ogrodu wertykalnego lub zielonej fasady budynku.

Mieszkańcy Kalisza, którzy posadzili na dachu rośliny wieloletnie, zapewniając im wielosezonową wegetację, lub posiadają co najmniej jedną ścianę budynku porośniętą pnączami, których korzenie znajdują się w ziemi, bądź utworzyli instalację z ogrodem wertykalnym na ścianie budynku, mogą zostać zwolnieni z podatku od nieruchomości w kolejnym roku. Zwolnienie dotyczy wyłącznie budynków mieszkalnych, które nie służą wykonywaniu działalności gospodarczej, a warunkiem jego uzyskania jest brak zaległości z tytułu podatków i innych. Uchwała w Kaliszu została przyjęta również w roku 2021.

Dodatkowa przestrzeń do życia i wypoczynku

Poza licznymi walorami ekologicznymi, tarasy i dachy użytkowe, to dodatkowa przestrzeń do życia i wypoczynku. Zastosowanie dachów, tarasów, czy ścian zielonych pozwala w znacznym stopniu poprawić estetykę budynków. 

Funkcję dachów i tarasów jako dodatkowej powierzchni do życia docenili deweloperzy. W sprzedaży są inwestycje deweloperskie, w których ważnym atutem marketingowym jest to, że mieszkańcy będą mogli korzystać z dachów, czy tarasów zielonych. Można wzmacniać tę tendencję, inspirując się ciekawym trendem obecnym np. Rotterdamie, czy w Nowym Jorku gdzie na dachach i tarasach powstają farmy miejskie – mieszkańcy z własnej inicjatywy hodują na dachach owoce i warzywa, a nawet zakładają pasieki.

Farma miejska na dachu w Rotterdamie, źródło OptigruenFarma miejska na dachu w Rotterdamie, źródło Optigruen

Jest to korzystne ze względu na efekt synergii przy wytwarzaniu prądu - stosunkowo niska temperatura powierzchni zazielenionej (w porównaniu do dachów tradycyjnych) prowadzi do mniejszego nagrzewania modułów fotowoltaicznych, co poprawia sprawność takich modułów.

Argumentów za stosowaniem na dużą skalę dachów, tarasów i ścian zielonych w metropoliach jest wiele: przeciwdziałają zmianom klimatu i zmniejszają emisję CO2 do atmosfery, niwelują negatywne skutki urbanizacji, redukują zjawisko miejskiej wyspy ciepła, retencjonują wody opadowe, tworzą przyjazną przestrzeń do życia i wypoczynku, poprawiają estetykę budynków. Warto zastanowić się nad przedstawionymi tu postulatami prowadzenia świadomej polityki związanej z wykorzystaniem potencjału dachów zielonych.  Duże miasta w innych krajach tak postępują, przyczyniając się do znacznej poprawy jakości życia swoich mieszkańców.

Autor jest ekspertem Stowarzyszenia DAFA – organizacji działającej aktywnie na rzecz ujednolicenia i podniesienia standardów wykonawczych oraz rozwoju wiedzy o technologiach i funkcjonowaniu dachów płaskich i fasad. Od 15 lat zajmuje się dachami zielonymi, konsultuje projekty, realizuje inwestycje, współpracuje ze środowiskiem naukowym przy projektach innowacyjnych dla branży. Współzałożyciel i w latach 2012-2019 koordynator Grupy Merytorycznej Dachy Zielone w ramach Stowarzyszenia DAFA. Jeden z inicjatorów wydania w Polsce „Wytycznych dla dachów zielonych” FLL. Aktywnie uczestniczył w pracach Zespołu Redakcyjnego DAFA, opracowującego dwa polskie wydania wytycznych. Wytyczne Stowarzyszenia DAFA w postaci publikacji technicznych dostępne są na: www.dafa.com.pl


[1] Harazono Y., 1990/91, Effect of rooftop vegetation using artificial substrates on the urban climate and the termal load of buildings. Energy and Building 15-16, s:435-442. Kumar R.,Kaushik S.,2005, Performance evaluation of green roof and shading for thermal protection of building. Energy and Building 40,s: 505 - 1511

[2] Wong  N. H., Chen Y.,2009, Tropical urban heat islands. Climate, building and greenery, New York Kuhn M., 1996, Rooftop greening. Eco Architecture

Artykuł został dodany przez firmę


Inne publikacje firmy


Podobne artykuły


Komentarze

Brak elementów do wyświetlenia.